Valtatie

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Het netwerk van Valtatiet in Finland.

Een valtatie (meervoud: valtatiet) is de term voor hoofdweg in Finland. Het betreft een landelijk netwerk van hoofdwegen, die ook als moottoritie (autosnelweg) kunnen zijn uitgebouwd. Deze wegen hebben de nummers 1 t/m 39, alhoewel de nummering nog niet verder dan 29 gaat. Over sommige valtatiet lopen ook Europese wegen, maar deze overrulen het nummer van de valtatie niet, zoals in Zweden, Denemarken of Noorwegen wel het geval is. In 2013 was het netwerk van valtatiet 8.603 kilometer lang.[1] De eilandengroep Åland (Fins: Ahvenanmaa) heeft verregaande autonomie, en ook een eigen nummering van Valtatiet met de nummers 1 t/m 4.

Netwerk

De valtatiet vormen het hoofdwegennet van Finland. Ze verbinden alle grote steden met elkaar. De Europese wegen lopen er overheen, alhoewel deze minder prominent zijn als in de andere Scandinavische landen. De valtatiet zijn overwegend enkelbaans wegen met tegenverkeer, en veelal een maximumsnelheid tot 100 km/h. Echter diverse valtatiet zijn uitgebouwd tot moottoritie (autosnelweg), met name in het zuiden van Finland, maar ook bij Oulu en de noordelijkste autosnelweg ter wereld, de valtatie 29 rond Kemi.

Valtatiet zijn vaak redelijk goed uitgebouwd, het zijn doorgaans brede enkelbaans wegen met weinig bebouwde kommen op de route. In tegenstelling tot Zweden komen 2+1 wegen in Finland bijna niet voor.

Wegnummering

De valtatiet zijn vanuit Helsinki radiaal genummerd, waarbij de nummers in alle richtingen vanuit de stad lopen. Hogere nummers zijn enigszins gezoneerd, met hogere nummers in het noorden. De nummering loopt van 1 t/m 29. De hogere twee-cijferige wegen zijn een kantatie, die het netwerk van valtatiet regionaal aanvullen.

Geschiedenis

In 1938 werd het Finse wegennet voor het eerst genummerd. Het land had destijds nog een agrarische economie, Finland was één van de laatste landen in Europa die ging industrialiseren. Het wegennet bestond voor de Tweede Wereldoorlog (en de Finse Vervolgoorlog) grotendeels uit gravelwegen. Echter al eerder, in 1918, werd een wet goedgekeurd waarbij de Finse overheid het wegbeheer van belangrijke wegen op zich nam vanaf 1921. De Finse staat nam toen 23.800 kilometer weg in beheer.

In 1938 werden de valtatie 1 t/m 21 en kantatie 51 t/m 82 in gebruik genomen, en legde de basis voor de Finse wegnummering. De nummers 1 t/m 49 werden voorzien voor drukke en belangrijke wegen, en 50 t/m 99 voor hoofdwegen van secundair belang. In de jaren '50 werden de eerste belangrijke wegen geasfalteerd, dit was ook bedoeld als werkloosheidbestrijding, de wegen werden met eenvoudige middelen aangelegd, en doorgaans alleen in de zomerperiode. In de jaren '60-70 werden een groot aantal wegen aangelegd over een nieuw en modern tracé. Hierdoor heeft Finland veel lange rechte wegen in vergelijking met sommige andere landen. Het bleek vaak niet praktisch om de oude gravelwegen alleen te asfalteren. Deze waren bochtig en smal.

Toen in 1952 de Olympische Spelen in Helsinki werden gehouden had het land nauwelijks geasfalteerde wegen. Het was qua wegennet nog een derdewereldland. In de tweede helft van de jaren '50 en gedurende de jaren '60 zijn alle hoofdwegen geasfalteerd. Tegen 1966 waren alle hoofdwegen van die tijd voorzien van een asfaltverharding.

In 1962 opende de eerste autosnelweg van Finland tussen Helsinki en Espoo. In de jaren '60-70 werden rond grote steden enkele korte stukken autosnelweg aangelegd. De energiecrisis eind jaren '70 vertraagde de verdere ontwikkeling van een snelwegennet. Pas eind jaren '80 werd de snelwegenbouw voortgezet, mede vanwege verkeersveiligheid, autosnelwegen waren immers veel veiliger dan enkelbaans wegen met tegenverkeer. In de jaren '90 groeide het radiale snelwegennet van Helsinki en bereikte grotere steden op afstand van Helsinki, zoals Turku en Tampere. Tussen 2010 en 2015 werden nog vrij veel autosnelwegen aangelegd.

Lijst van valtatiet

  • Helsinki – Palojärvi – Lohja – Salo – Turku
  • Palojärvi – Nummela – Karkkila – Forssa – Huittinen – Pori – Mäntyluoto
  • Helsinki – Hyvinkää – Riihimäki – Hämeenlinna – Tampere – Parkano – Jalasjärvi – Kurikka – Laihia – Vaasa
  • Helsinki – Mäntsälä – Lahti – Heinola – Jyväskylä – Oulu – Kemi – Keminmaa – Rovaniemi – Sodankylä – Ivalo – Inari – Utsjoki
  • Heinola – Mikkeli – Varkaus – Kuopio – Iisalmi – Kajaani – Kuusamo – Kemijärvi – Sodankylä
  • Koskenkylä – Kouvola – Luumäki – Lappeenranta – Imatra – Parikkala – Joensuu – Kajaani
  • Helsinki – Porvoo – Kotka – Hamina – Vaalimaa
  • Turku – Rauma – Pori – Vaasa – Uusikaarlepyy – Kokkola – Kalajoki – Raahe – Liminka
  • Turku – Loimaa – Tampere – Jämsä – Jyväskylä – Kuopio – Outokumpu – Joensuu – Niirala
  • Turku – Forssa – Hämeenlinna – Tuulos
  • Nokia – Pori
  • Rauma – Huittinen – Nokia – Tampere – Lahti – Kouvola
  • Nuijamaa – Lappeenranta – Mikkeli – Jyväskylä – Kyyjärvi – Kokkola
  • Juva – Savonlinna – Punkaharju – Parikkala
  • Kotka – Kouvola – Mikkeli
  • Ylistaro – Lapua – Kyyjärvi
  • Jyväskylä – Petäjävesi – Ähtäri – Alavus – Seinäjoki – Ylistaro – Laihia – Vaasa
  • Jalasjärvi – Seinäjoki – Lapua – Kauhava – Uusikaarlepyy
  • Oulu – Pudasjärvi – Taivalkoski – Kuusamo
  • Tornio – Pello – Kolari – Muonio – Kilpisjärvi
  • Oulu – Utajärvi – Kontiomäki – Kajaani
  • Pori – Kankaanpää – Parkano – Virrat – Keuruu – Jyväskylä – Pieksämäki – Varkaus – Joensuu
  • Lahti – Padasjoki – Jämsä
  • Hanko – Lohja – Hyvinkää – Mäntsälä
  • Hamina – Luumäki
  • Kalajoki – Ylivieska – Nivala – Haapajärvi – Pyhäjärvi – Kiuruvesi – Iisalmi
  • Kokkola – Nivala – Kärsämäki – Pyhäntä – Mainua
  • Keminmaa – Tornio

Zie ook

Referenties