Verkeersinformatie

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Omschrijving

Verkeersinformatie is het verstrekken van informatie over de actuele verkeerssituatie. Zij wordt tegenwoordig onder meer verstrekt via radio, tv, teletekst, websites, telefoon en feeds naar navigatie-apparatuur. Heeft men het in het dagelijks spraakgebruik over "de verkeersinformatie", dan wordt daarmee in de regel gedoeld op de informatie zoals men die via de radio verstrekt. Radio is het medium dat al het langste voor het verstrekken van verkeersinformatie wordt gebruikt, en dat op dit gebied nog altijd als primaire informatiebron wordt gebruikt.


Verkeersinformatie op de Nederlandse radio

Verkeersinformatie deed haar intrede in de jaren '70 van de twintigste eeuw. In eerste instantie werd deze alleen verstrekt op het hele uur via de Radionieuwsdienst. Deze meldde files op het hoofdwegennet en onregelmatigheden in de belangrijkste veerdiensten ("Het veer Anna Jacobapolder - Zijpe vaart niet"). Voor spookrijders kon de uitzending op de publieke radionetten worden onderbroken, zodat aan de weggebruiker instructies konden worden gegeven. Met de opkomst van regionale en lokale radiozenders in de jaren '80 ontstond ook de op een specifieke regio gerichte verkeersinformatie. Tegenwoordig verschaft iedere radiozender met een etherfrequentie -inclusief de commerciëlen- wel verkeersinformatie. De reden hiervoor is heel simpel: verkeersinformatie trekt luisteraars onder de mensen die onderweg zijn. De informatie wordt daardoor vaker doorgegeven dan alleen op het hele uur. Iedere radiozender bepaalt zelf wanneer en hoe.

De inhoud van de verkeersinformatie is in de loop van de jaren wel min of meer hetzelfde gebleven: files op het hoofdwegennet. Op regionale en lokale zenders komen daar lokale bijzonderheden bij. Soms wordt de verkeersinformatie verbreed naar (delen van) het openbaar vervoer. Op landelijk niveau worden bijzonderheden in de treinenloop gemeld, op regionaal niveau kan het detail zich uitstrekken tot een buslijn die is omgeleid. Een sinds ongeveer 2000 opgekomen punt in de verkeersinformatie is informatie over de plaatsen waar wordt geflitst.

Een andere verandering in de loop der tijd is dat er vaak dusdanig veel files zijn, dat er te weinig tijd beschikbaar is om ze allemaal op te noemen. Een blok verkeersinformatie begint dan vaak met een tekst als "Er staan op dit moment 58 files met een totale lengte van 267 kilometer; we noemen de files langer dan 5 kilometer of die met een bijzondere oorzaak."

Op de verkeersinformatie wordt de lengte van een file gegeven in kilometers. Er is rond 2005 mee geëxperimenteerd om niet de lengte in kilometers te geven, maar in het aantal minuten vertraging. Hierdoor zou de weggebruiker beter in staat zijn om de gevolgen van een voor hem relevante file in te schatten. In de ene file rijdt het verkeer immers sneller door dan in de andere. Met name bij ongelukken is de gemiddelde snelheid lager en staat het verkeer soms zelfs geheel stil. Door het melden van de vertragingstijd in plaats van de lengte kon deze nuance worden aangegeven. Het experiment is echter niet voortgezet; de weggebruiker hoort kennelijk liever het aantal kilometers. Wel wordt het gemeld, wanneer een file tot een lange vertraging leidt ("De vertraging is meer dan 20 minuten").

Ook aan andere in de verkeersinformatie gebruikte teksten kan men afleiden of er sprake kan zijn van een langere vertraging. Wordt aan een melding toegevoegd "door een ongeval" of "door wegwerkzaamheden", dan leert de ervaring dat deze vertraging relatief lang kan zin, omdat ongevallen en wegwerkzaamheden leiden tot minder capaciteit. Wordt daarentegen gemeld "de weg is weer vrij", dan is het waarschijnlijk dat de file snel in lengte zal terugnemen. De capaciteit van de weg is weer terug naar normaal.

Varianten uit het buitenland

Duitsland

Duitsland is binnen Europa waarschijnlijk het eerste land geweest dat het geven van verkeersinformatie via de radio stelselmatig is aan gaan pakken. In 1970 begon Deutschlandfunk met het geven van landelijke verkeersinformatie (alleen voor de toenmalige Bondsrepubliek), enige jaren daarna begonnen ook de regionale publieke radiozenders met het geven van verkeersinformatie. Blokken verkeersinformatie op Duitse publieke radiozenders werden voorafgegaan door en eindigen met een hoge fluittoon, de zogenaamde Hinz-Triller. Deze was gekoppeld aan een voorloper van het RDS-systeem, genaamd AKI. Autoradio's konden deze toon oppikken en in dat geval wisselen van cassette naar radio, of het volume verhogen. AKI bestaat allang niet meer en het gebruik van de Hinz-Triller is al sinds enige jaren niet meer verplicht voor Duitse publieke zenders. Toch hoort men het geluid nog vaak aan het begin en einde van de Duitse verkeersinformatie. Meer nog dan welke jingle of aankondiging ook geeft de hoge fluittoon aan iedere radioluisteraar direct de boodschap mee "dit is de verkeersinformatie".

Critici zien in Duitsland een voorbeeld van hoe verkeersinformatie enigszins kan doorslaan in een poging om de weggebruiker te begeleiden. Nog los van de meldingen op ieder half uur worden in uitzendingen vaak ook nog even extra meldingen meegegeven dat er ergens voorwerpen op de weg liggen. Maar al vaak komt "eine aktuelle Meldung aus dem SWR3-Verkehrszentrum" omdat er ergens een hond op de vluchtstrook loopt. Die hond is uiteraard allang weer verdwenen tegen de tijd dat de melding op de radio komt, evenals een groot gedeelte van de gemelde "Gegenstände auf der Fahrbahn". Ook een waarschuwing dat het einde van een file vlak achter een bocht ligt, is doorgaans alweer achterhaald tegen de tijd dat de melding wordt uitgezonden. En zelfs wanneer de melding nog nut heeft, dan bestaat dat nut alleen voor verkeer in de directe omgeving van het gemelde incident. Een maar zeer klein gebied, wanneer men zich bedenkt dat de gemiddelde Duitse publieke zender uitzendt in een gebied dat groter is dan Nederland.

Wanneer dan aan die regelmatige extra meldingen ook nog eens een indringende jingle wordt gekoppeld, slaat de irritatie dubbel toe. De al tientallen jaren gebruikte Bayern 3-jingle -op de melodie van "In München steht ein Hofbräuhaus"- wordt door cynici meegezongen als "schon wieder falsche Sendung", oftewel als de hoogste tijd om op een andere zender met minder verkeersinformatie af te stemmen.

Frankrijk

In Frankrijk heeft iedere concessionair op het autosnelwegennet een eigen radiozender, die door het hele land op 107.7 FM uitzendt. Er wordt gebruikgemaakt van moderne technieken, waardoor de verkeersinformatie regionaal kan worden gespreid. Hierdoor wordt de Duitse irritatie over het moeten aanhoren van informatie over een stuk weg waar men hoogstwaarschijnlijk op de huidige rit niet komt vermeden. Wie op de A31 rijdt, krijgt alleen informatie over de A31 en over enkele autosnelwegen in de directe omgeving.

De content van de 107.7 FM-zenders (de naam verschilt per concessionair) bestaat verder uit toeristische informatie over het gebied waar men doorheen reist en muziek. Ook wordt af en toe verkeersinformatie in het Engels gegeven.

Zwitserland

In de grote Alpentunnels in Zwitserland zijn speciale zenders aangelegd om de zender met verkeersinformatie ook in de tunnel te kunnen blijven ontvangen. Deze tunnelradio-techniek is al enkele decennia in gebruik en wat dat betreft ook niet beperkt tot Zwitserland. Sinds ongeveer 2000 is daar echter een techniek aan toegevoegd die de tunnelbeveiliging in staat stelt om direct op het radiosignaal in te breken voor meldingen. In de Gotthard-tunnel worden zelfs algemene veiligheidsinstructies met een frequentie van enkele minuten herhaald.

Frequentieborden

In de tijd dat verkeersinformatie nog slechts beschikbaar was via enkele publieke radiozenders ontstond behoefte om aan de weggebruiker kenbaar te maken op welke frequenties hij moest afstemmen om de juiste verkeersinformatie te ontvangen. Hiervoor werden speciale frequentieborden ontwikkeld. Deze verschenen voor het eerst in Duitsland. Op de frequentieborden stonden de naam en de lokale frequentie van de relevante zenders. Ook in Nederland zijn frequentieborden geplaatst. Deze verschenen rond 1991, ruim na de meeste andere Westeuropese landen. De borden verwijzen naar Radio 1 en naar de publieke regionale zender in de regio waarin het bord staat.

Frequentieborden worden tegenwoordig echter overbodig geacht. De reden hiervoor is tweeledig. Aan de ene kant geeft tegenwoordig vrijwel iedere zender met een etherfrequentie wel verkeersinformatie; het aangeven van de frequentie van maar één of twee zenders heeft een zekere mate van willekeur over zich en vormt welbezien eigenlijk door de overheid betaalde sluikreclame voor de zenders in kwestie. Aan de andere kant is het dankzij een techniek als RDS tegenwoordig heel eenvoudig om het signaal van een station vast te houden, ook al begeeft men zich buiten het bereik van de zender waarop men eerst had afgestemd. Het is tegenwoordig niet meer nodig om grofweg iedere 80 kilometer weer opnieuw de frequentie te moeten opzoeken van het station waarnaar men luisterde. Om die reden is ook het regelmatig herhalen van de relevante frequenties -zoals dat tot in de jaren '90 nodig werd geacht- niet langer noodzakelijk.

In bijvoorbeeld Duitsland is men om deze redenen in 2002 begonnen met het verwijderen van de frequentieborden. Ook in andere landen ziet men ze steeds minder of zelfs helemaal niet meer. In Nederland is van een afbouw schijnbaar nog geen sprake.

Externe links