Vervanging van bruggen in Duitsland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De Rheinbrücke Leverkusen, tussen 2012 en 2024 economisch één van de grootste probleembruggen in Duitsland.
Op de Neckartalbrücke Heilbronn is het aantal rijstroken gereduceerd vanwege de slechte conditie. Deze brug is in 2019 vervangen.
De Rader Hochbrücke is in 2013 afgesloten geweest voor vrachtverkeer.
De Rheinbrücke Neuenkamp is in 2015 afgesloten geweest voor vrachtverkeer in verband met scheuren in 11 liggers. Het is in 2023 vervangen.

In Duitsland is sprake van het op grote schaal vervangen van rivierbruggen en talbrücken in het gehele land.

Oorzaken

De hoeveelheid bruggen die in Duitsland vervangen is of moet worden is veel groter dan in andere landen. Alhoewel Duitse Autobahnen al vanaf de jaren '30 zijn gebouwd, dateren veel bruggen van een latere tijd. De meeste rivierbruggen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd en in de jaren '50 herbouwd. Daarnaast zijn de meeste Autobahnen met veel Talbrücken pas vanaf de jaren '60 aangelegd.

In 1965 is de maximaal toegestane aslast verhoogd van 10 naar 11,5 ton, waardoor de druk op het wegdek met 75% toenam.[1] Echter ook veel bruggen die na die tijd ontworpen zijn, worden vervangen. Veelgenoemde oorzaken zijn overbelasting vanwege onvoorziene hoeveelheden vrachtverkeer, te weinig betongebruik waardoor de wapening relatief snel bloot komt te liggen, betonrot, strooizout dat de wapening en andere brugdelen aantast en achterstallig onderhoud na de hereniging van Duitsland.

In 2019 werd bij een kritieke brug van de A29 bij Zetel gesteld dat de brug uit 1974 was ontworpen met een statisch model uit 1953. Mogelijk is dit bij meer bruggen het geval, wat kan verklaren waarom er in Duitsland zoveel bruggen van de periode 1965-1975 gesloopt moeten worden in vergelijking met andere landen, omdat bruggen van na de gewichtsverhoging van 1965 dan voortdurend overbelast zijn geweest.

ontwikkeling totaal gewicht en aslast

jaar totaal gewicht (t) aslast (t)[2]
1950 22,5 10,5
1951 35,0 10,0
1956 24,0 8,0
1960 32,5 10,0
1965 38,0 10,0
1987 40,0 11,0
1992 40,0 11,5
1994 44,0 11,5

Wetgeving

Per 1 juli 2012 (31 december 2013 in Bayern) zijn de eurocodes van kracht geworden in Duitsland.[3] In de eurocodes worden eisen gesteld aan het ontwerp en draagkracht van bruggen en gebouwen.[4] Het bleek dat een groot aantal bruggen in Duitsland niet aan deze nieuwe eisen voldoet, het is ook voornamelijk sinds 2012 dat duidelijk is dat er op zeer grote schaal bruggen zijn die niet meer aan de eisen voldoen. In Duitsland wordt het meestal gezien dat het vanuit economisch standpunt verstandiger is om een brug te slopen en te herbouwen dan te versterken. Bijna alle grote brugrenovaties betreffen vervangende nieuwbouw (ersatzneubau).

In Duitsland zijn prefab liggers niet opgenomen in de richtlijnen en worden om die reden niet toegepast. Met het enorme volume aan te vervangen bruggen hebben prefab liggers grote potentie om te voorkomen dat het hele wegennet verstopt raakt met jarenlange Baustellen voor brugvervanging. In 2018 is de staat Nordrhein-Westfalen gestart met een pilotproject om 5 bruggen met prefab liggers te vervangen. In deze staat moeten mogelijk tot wel 1.500 bruggen op korte tot middellange termijn vervangen worden.[5]

Probleemgevallen

Een breedtesluis op de Hochstraße Nord in Ludwigshafen. Voertuigen breder dan 2 meter passen niet door de sluis.

De bruggen die in slechte conditie zijn, zijn doorgaans betonnen bruggen die tussen 1960 en 1980 zijn gebouwd. In de meeste gevallen is het significant verlengen van de levensduur door versterkingen en renovatie als gevolg van een inferieur ontwerp niet meer haalbaar. Het gevolg is dat in veel gevallen er sprake is van volledige sloop en nieuwbouw. Vanaf midden jaren 2010 werd duidelijk dat vrijwel alle kunstwerken van voor 1970 op korte termijn gesloopt moesten worden. In de jaren '50 en '60 zijn ook diverse stalen bruggen gebouwd. De conditie hiervan varieert, maar een aantal hiervan verkeert ook in slechte conditie. Dit is een probleem dat bijvoorbeeld in de Verenigde Staten ook speelt bij veel stalen bruggen, al zijn dat vaak andere brugtypen die in Duitsland weinig zijn toegepast voor grote overspanningen (vakwerkbruggen).

Vanaf 1965 werden bruggen ontworpen op een hogere aslast. Echter een aanzienlijk deel van de bruggen is niet op deze aslast ontworpen. De problemen zijn het grootst met bruggen die tussen 1960 en 1970 in gebruik zijn genomen. Bij een groot aantal bruggen was al binnen 10 tot 15 jaar uitgebreide renovatie noodzakelijk, omdat zowel aslasten als verkeersintensiteiten sterk toenamen. Het meest problematisch is de A45 door het Sauerland in Nordrhein-Westfalen en Hessen. Hier moeten 52 dalbruggen vervangen worden.[6][7] Tussen 2000 en 2011 bleef de brugoppervlakte dat in slechte of onvoldoende conditie was redelijk gelijk, maar verdubbelde de brugoppervlakte die maar net voldoende scoorde, wat een probleem is voor de langere termijn. Tegelijkertijd nam de brugoppervlakte met de kwalificatie goede tot uitstekende conditie af van circa 35% in 2000 naar 15% in 2011.

Naar schatting zijn 6.000 van de 39.000 bruggen in Duitsland in slechte conditie en moeten grootschalig gerenoveerd of vervangen worden.[8] In 2015 sprak men van 3.500 betonnen bruggen die gesloopt moeten worden.[9] Tussen 2010 en 2013 zijn 2.200 bruggen met urgentie onderzocht op hun conditie.[10] In enkele gevallen is het aantal rijstroken op bruggen gereduceerd om de belasting te verminderen. Op een groot aantal bruggen gelden gewichtsbeperkingen, in een significant aantal gevallen gaat het om gewichtsbeperkingen tot 7,5 of 12 ton, waardoor vrachtverkeer fors moet omrijden. Het probleem speelt ook met spoorbruggen, waarvan een groot deel meer dan 100 jaar oud is. Met name vanaf 2012 kwam meer aandacht in de media vanwege de slecht onderhouden bruggen.[11] De vele bruggen met gewichtsbeperkingen en grote taak om vele grote bruggen te vervangen wordt als een bedreiging voor de economie gezien.[12][13] Een voorbeeld is de stad Esslingen in Baden-Württemberg waar tegelijkertijd de drie belangrijkste bruggen van de stad vervangen moeten worden, waarbij 10 jaar lang grote bereikbaarheidsproblemen worden verwacht.[14] In Ludwigshafen zijn beide autowegen door de stad afgesloten voor vrachtverkeer, de Hochstraße Nord sinds 2010 en de Hochstraße Süd sinds 2017.[15] Op beide wegen zijn breedtesluizen geïnstalleerd.[16]

Het probleem met de slechte conditie van bruggen beperkt zich niet tot de Autobahnen, ook op gemeentelijk niveau zijn grote investeringen benodigd om de huidige infrastructuur in stand te houden.[17] Bijvoorbeeld in 2015 waren 26 van de 27 bruggen van de stad Castrop-Rauxel in slechte toestand.[18] In Berlin is driekwart van de 821 bruggen in de stad in slechte conditie, waaronder bruggen van slechts 25 jaar oud.[19] Naar schatting is de helft van de gemeentelijke bruggen in slechte toestand.[20] Jaarlijks is ongeveer € 4 miljard te weinig uitgegeven om de bestaande infrastructuur te onderhouden.[21] In Nordrhein-Westfalen werd in 2015 vastgesteld dat 84 Autobahnbruggen gesloopt en herbouwd moeten worden.[22] In 2018 sprak men over 198 bruggen van de 375 bruggen (52,8%) van de Bundesfernstraßen in Nordrhein-Westfalen die gesloopt moeten worden.[23] In 2018 werd 42% van de bruggen in Saarland als zijnde in slechte conditie betiteld.[24] Ook werd vastgesteld dat in 2018 50% van de brugoppervlakte in Hamburg dringend renovatie nodig had.[25] In 2015 is een apart programma opgezet door het Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur om extra geld uit te trekken voor de renovatie en vervanging van bruggen.[26]

NB: Het probleem met bruggen speelt niet alleen bij grote rivierbruggen en talbrücken, maar ook bij kleine kunstwerken, zoals viaducten in knooppunten en aansluitingen. Dit artikel richt zich op de grotere bruggen in het Autobahn-netwerk.

Trage voortgang bij werkzaamheden

In de periode 2015-2020 zijn veel brugvervangingen gestart, in die periode werd duidelijk dat vrijwel al deze projecten veel langer duurden dan oorspronkelijk gepland. Bij aanvang van werkzaamheden werd meestal uitgegaan van een bouwtijd tussen de 2 en 3 jaar, in de praktijk loopt dit in verreweg de meeste gevallen uit naar 5 tot 6 jaar. Vanwege de langere bouwtijd per object betekent dit nog meer wegwerkzaamheden tegelijkertijd. Er zijn nagenoeg geen brugvervangingen binnen het Autobahnnetwerk die volgens planning worden opgeleverd.

Mogelijke gebruiksbeperkingen

De Talbrücke Rahmede van de A45 bij Lüdenscheid, afgesloten in 2021.

In 2022 sprak men over 4.000 Autobahnbruggen die tot 2030 vervangen moeten worden, terwijl op dat moment 200 bruggen per jaar vervangen werden.[27] In 2022 is vastgesteld dat 1.001 bruggen van een Autobahn over een andere weg of watergang in dermate slechte conditie verkeren dat er mogelijk gebruiksbeperkingen nodig zijn voordat een vervanging gereed kan komen. Daarom is een netwerk van prioriteitscorridors vastgesteld, routes die belangrijk zijn voor het doorgaande (vracht)verkeer waar uitval voorkomen moet worden door deze bruggen prioriteit te geven. Dit omvatte de helft van het netwerk van de Autobahnen.[28] Daarmee werd rekening gehouden met een toename van gebruiksbeperkingen van Autobahnen, zoals een verlaagde gewichtslimiet, reductie van de capaciteit en in het uiterste geval een volledige afsluiting van een wegvak, wat in 2021 al op twee locaties was voorgekomen.

Lijst van vervangen bruggen

Alleen vervangingen na 2000.

# brug bouwjaar vervanging opmerkingen
Norderelbbrücke 1963 2030 slechte conditie, einde restlevensduur 2028-2030, verbreding gepland
Weserbrücke 1963 2030 slechte conditie, in 2017 bericht dat de brug binnen 10-12 jaar vervangen moet worden
Dütebrücke 1968 2022 verbreed in 2010 zonder aanpassing kunstwerk, 2012 versmald naar 2x2 in verband met slechte conditie
Talbrücke Habichtswald 1968 2019 slechte conditie, vervanging vooruitlopend op latere verbreding
Talbrücke Smanforde 1968 2019 slechte conditie, vervanging vooruitlopend op latere verbreding
Talbrücke Exterheide 1968 2019 slechte conditie, vervanging vooruitlopend op latere verbreding
Dortmund-Emskanalbrücke (Ladbergen) 1968 2000 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Dortmund-Emskanalbrücke (Münster) 1965 2011 slechte conditie, vooruitlopend op latere verbreding
Liedbachtalbrücke 1961 ? slechte conditie, verbreding 2+3+3+2 1984
Talbrücke Block-Heide 1961 ? slechte conditie, verbreed 2x3 1984
Ruhrtalbrücke (A1) 1961 2009 vervangen in verband met verbreding 2x3
Talbrücke Volmarstein 1958 2022 vervangen in verband met slechte conditie
Schwelmetalbrücke 1956 ? slechte conditie, deels afgesloten zwaar verkeer 2013
Talbrücke Langerfeld 1956 2008 slechte conditie, verbreding 2x3
Wuppertalbrücke 1956 2012 slechte conditie, verbreding 2x3
Talbrücke Höllenbach 1938 2017 bovenbouw vervangen ivm slechte conditie, verbreding 2x3. Tweede overspanning ernaast in 2010
Talbrücke Einsiedelstein 1938 2012 bovenbouw vervangen, tweede overspanning ernaast in 2012
Rheinbrücke Leverkusen 1965 2021 zeer slechte conditie, permanent afgesloten voor vrachtverkeer sinds 2014
Illtalbrücke 1963 2019 slechte conditie, in 2013 is één brughelft permanent buiten gebruik gesteld
Wesel-Datteln-Kanalbrücke (A3) 1961 ? zwakke conditie, vervanging gepland
Wiedtalbrücke 197x ? vervanging gepland, twee aparte bruggen 1940 en 197x
Lahntalbrücke Limburg 1964 2016 slechte conditie
Kauppenbrücke 1959 2011 slechte conditie, verbreding 2x3
Haseltalbrücke (A3) 1961 2011 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Mainbrücke Bettingen 1960 2001 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Talbrücke Heidingsfeld 1963 2019 slechte conditie, verbreding 2x3
Mainbrücke Randersacker 1963 2011 slechte conditie, verbreding 2x3
Mainbrücke Dettelbach 1963 2003 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Main-Donaukanalbrücke (Erlangen) 1962 2015 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Regnitzbrücke 1962 2007 slechte conditie, voorbereid op latere verbreding 2x3
Talbrücke Pilsach 1971 202x slechte conditie
Talbrücke Krondorf 1971 202x slechte conditie
Talbrücke Geigerhaid 1971 2018 slechte conditie
Donaubrücke Sinzing 1966 ? vervanging gepland, tevens verbreding gepland
Fechinger Talbrücke 1963 ? vervanging gepland, acuut afgesloten in 2016
Grumbachtalbrücke 1963 2026 vluchtstrook afgezet in 2015
Lautertalbrücke 1956 2015 slechte conditie, verbreding 2x3
Waschmühltalbrücke 1956 2016 slechte conditie, verbreding 2x3
Neckartalbrücke Heilbronn 1968 ? verbreed 2x3 199x, versmald 2x2 in 2013 in verband met slechte conditie
Ohrntalbrücke 1974 ? versmald naar 2x2 rijstroken in 2012 in verband met slechte conditie
Main-Donau-Kanalbrücke (A6) 1941 2010 verbreding 2x3, oorspronkelijke brug 1941, is later waarschijnlijk vervangen, brug voor 2010 had vluchtstroken
Talbrücke Unterrieden 1970 2024 slechte conditie
Europabrücke (Rendsburg) 1972 ? slechte conditie, tijdelijk afgesloten voor vrachtverkeer in 2013. Vervanging gepland voor 2026.
Langenfelder Brücke 1975 2018 vervanging in verband met verbreding 2x4
Hochstraße Elbmarsch 1974 ? brugpijlers in slechte conditie.
Helterbachtalbrücke 1937 2015 verbreed 1971, vervangen in verband met slechte conditie
Talbrücke Götzenhof 1966 2023 slechte conditie
Talbrücke Langenschwarz 1968 2021 slechte conditie
Thalaubachtalbrücke 1968 2025 slechte conditie, versterkt 2018-2019
Talbrücke Römershag 1968 202? slechte conditie
Sinntalbrücke 1968 2013 slechte conditie
Talbrücke Thulba 1968 2026 slechte conditie
Talbrücke Klöffelsberg 1968 2018 slechte conditie
Talbrücke Stettbach 1966 2025 slechte conditie
Talbrücke Schraudenbach 1966 2019 slechte conditie
Werntalbrücke 1966 2023 slechte conditie
Pleichachbrücke 1966 2021 slechte conditie
Talbrücke Kürnach 1965 2021 slechte conditie
Talbrücke Rothof 1965 2020 slechte conditie
Bräubachtalbrücke 1981 2015 slechte conditie
Saarbrücke ? 2022 slechte conditie
Enztalbrücke 1939 ? vervanging in verband met verbreding 2x3, substandaard
Talbrücke Bergen 1937 2014 slechte conditie
Muldebrücke 1971 2024 slechte conditie
Petersdorfer Brücke 1978 2018 slechte conditie, afgesloten vrachtverkeer 2015
Störbrücke 1967 2015 slechte conditie + vervanging in verband met ombouw naar Autobahn
Huntebrücke 1976 202? slechte conditie, langste brug van Niedersachsen.
Huntebrücke 1978 202? slechte conditie
Rheinbrücke Neuenkamp 1971 ? slechte conditie, brug versmald naar 2x2 in 2014
Schnettkerbrücke 1931 2012 verbreding 1957, vervanging vanwege opwaardering naar Autobahn. Brug had 2x2 rijstroken.
Emschertalbrücke 1965 ? vervanging in verband met verbreding 2x3, in 2021 permanent voor vrachtverkeer afgesloten
Talbrücke Klingelbach 1972 2022 slechte conditie
Diemelbrücke 1972 ? gerenoveerd 2015, slechte conditie
Orpebrücke 1972 ? gerenoveerd 2015, slechte conditie
Fuldatalbrücke Bergshausen 1962/1971 ? slechte conditie, versmald naar 1 rijstrook in 2017, vervanging gepland
Ruhrtalbrücke (A45) 1967 ? slechte conditie, versterkt 2014, op termijn vervanging
Lennetalbrücke 1967 2018 slechte conditie
Talbrücke Brunsbecke 1968 ? slechte conditie, vervanging gepland
Talbrücke Sterbecke 1968 ? slechte conditie, in 2015 versmald naar 2x2
Talbrücke Rahmede 1968 ? slechte conditie, in 2021 permanent afgesloten voor vrachtverkeer
Talbrücke Schlittenbach 1971 ? slechte conditie, in 2016 en 2017 versmald naar 2x2
Talbrücke Rälsbach 1967 2020 slechte conditie
Talbrücke Rinsdorf 1967 2023 slechte conditie
Talbrücke Kalteiche 1968 2020 slechte conditie
Dilltalbrücke Haiger 1968 2003 slechte conditie
Talbrücke Sechshelden 1968 ? slechte conditie, moet met spoed vervangen worden
Talbrücke Volkersbach 1970 ? slechte conditie
Talbrücke Marbach 1969 2018 slechte conditie
Talbrücke Lützelbach 1969 2017 slechte conditie
Ambachtalbrücke 1969 2012 slechte conditie
Lahntalbrücke Dorlar 1971 2019 slechte conditie
Talbrücke Münchholzhausen 1966 ? slechte conditie
Talbrücke Langgöns 1966 ? slechte conditie
Berliner Brücke 1963 ? vervanging gepland in verband met verbreding 2x3
Pfädchensgrabentalbrücke 1969 2022 slechte conditie, verbreding 2x3
Tiefenbachtalbrücke 1969 2022 slechte conditie, verbreding 2x3
Salzbachtalbrücke 1963 ? slechte conditie, afgesloten in 2021 vanwege gedeeltelijke instorting
Friesentalbrücke 1964 2019 slechte conditie
Immensitzbrücke 1971 2016 slechte conditie
Hochbrücke Memmingen 1982 202x slechte conditie
Rudolf-Wissell-Brücke 1961 ? slechte conditie
Schiersteiner Brücke 1962 2019 slechte conditie
Mainbrücke Gustavsburg 1969 2027 slechte conditie

Referenties

  1. Bundesfernstraßen: Dauerhafte Betondecken – störungsfreier Fernverkehr | beton.org
  2. „Strategie zur Ertüchtigung der Straßenbrücken im Bestand der Bundesfernstraßen“ | bmvi.de
  3. Legal situation per country | eurocodes-online.com
  4. The EN Eurocodes | eurocodes.jrc.ec.europa.eu
  5. Welche Zukunft haben „Fertigteil-Brücken“ in Nordrhein Westfalen?“ Antwort der Landesregierung auf die Kleine Anfrage 811 vom 20. Februar 2018 der Abgeordneten Sarah Philipp und Carsten Löcker SPD | Drucksache 17/1998 | landtag.nrw.de
  6. im Verlauf der A45 | strassen.nrw.de
  7. A45 - Erneuerung von Talbrücken | mobil.hessen.de
  8. Dobrindts Milliarde reicht für 78 marode Brücken | spiegel.de
  9. Marode Fahrzeug-Brücken | swr.de
  10. Nachrechnung von Straßenbrücken im Bestand | bast.de
  11. "Zustand der Verkehrswege ist dramatisch schlecht" | welt.de
  12. Kaputte Straßen gefährden NRW-Wirtschaft | welt.de
  13. Marode Infrastruktur schwächt Standort Deutschland | welt.de
  14. Esslingen droht zehn Jahre Dauerstau | swr.de
  15. Hochstraße Süd wird von LKW entlastet | ludwigshafen.de
  16. LKW-Sperren auf Hochstraße Süd | ludwigshafen.de
  17. Viele kommunale Straßenbrücken müssen bis 2030 neu gebaut werden | difu.de
  18. 26 von 27 Brücken in Castrop-Rauxel sind marode | derwesten.de
  19. Rechnungshof: Drei Viertel aller Brücken sind marode | tagesspiegel.de
  20. Jede zweite Brücke der Kommunen ist marode | spiegel.de
  21. Verkehrsinfrastruktur: Substanzerhaltung erfordert deutlich höhere Investitionen | diw.de
  22. 84 Autobahn-Brücken in NRW müssen neu gebaut werden | ksta.de
  23. Antwort der Bundesregierung auf die Kleine Anfrage der Abgeordneten Bernd Reuther, Frank Sitta, Grigorios Aggelidis, weiterer Abgeordneter und der Fraktion der FDP – Drucksache 19/3298 – | bundestag.de
  24. 42 Prozent der Brücken im Saarland marode | saarbruecker-zeitung.de
  25. Sanierung bitter nötig: Hälfte aller Hamburger Brücken bröckeln | tag24.de
  26. Sonderprogramm Brückenmodernisierung | bmvi.de
  27. 4000 Autobahnbrücken sollen bis 2030 erneuert werden | handelsblatt.com
  28. 1. Brückengipfel: Bundesminister stellt Bilanz und Maßnahmen vor | bmvi.de