Knooppunt Waterberg
| |
|---|---|
| Waterberg | |
| |
| |
| Kruisende wegen |  
|
| Type | gemodificeerd trompet |
| Opengesteld | 1992 |
Het knooppunt Waterberg is een knooppunt in Nederland, uitgevoerd als een mix van een trompet en stackknooppunt. In het knooppunt is ook de aansluiting Arnhem-Noord verweven. Het knooppunt is gelegen ten noorden van Arnhem in de provincie Gelderland. Hier kruisen de A12 en A50 elkaar.
Naamgeving
Het knooppunt is genoemd naar de Waterberg, een net ten zuiden van het knooppunt gelegen heuvel aan de noordkant van Arnhem. Door het knooppunt liep vroeger ook de Waterbergscheweg, die zuidelijker is komen te liggen en de Schelmseweg kruist. Nabij is het landgoed De Waterberg gelegen.[1]
Configuratie
Het knooppunt is complex en een mix van een trompetknooppunt en een stackknooppunt. Daarnaast is de aansluiting Arnhem-Noord in het knooppunt verweven, echter niet ongelijkvloers. De A12 loopt oost-west, terwijl de A50 hier naar het noorden afslaat. Het deel tussen knooppunt Grijsoord en knooppunt Waterberg kent een dubbelnummering van de A12 met de A50. Er liggen directe, tweestrooks fly-overs die de A50 volgen in het knooppunt. De verbindingsweg vanaf Apeldoorn richting Oberhausen gaat onder diverse viaducten van de A12 en de A50 door en buigt vervolgens in een lus van 270 graden richting Oberhausen. Onlogisch is dat verkeer naar Oberhausen rechts uitvoegt, terwijl de weg naar Nijmegen even later naar rechts afbuigt. Wat bijdraagt aan de complexiteit van het knooppunt is de afrit Arnhem-Noord (N784). Deze is vanuit het westen en oosten in het knooppunt verweven. Van en naar Apeldoorn is het nodig de aansluiting Arnhem-Centrum te gebruiken.
De A12/A50 telt ten westen van het knooppunt 2x3 rijstroken. Ten oosten van het knooppunt gaat de A12 met 2x3 rijstroken verder, terwijl naar het noorden 2x2 rijstroken met spitsstroken liggen. De capaciteit van het knooppunt is vrij groot doordat de belangrijkste afslaande verkeersstromen met ruim aangelegde bogen worden bediend.
Het knooppunt ligt op ongeveer 54 meter boven zeeniveau.
Geschiedenis
Voordat de A12 en A50 werden aangelegd was er geen rondweg van Arnhem. Het verkeer moest via het centrum naar het westen of oosten. Vanuit Arnhem liep de Apeldoornseweg naar het noorden, waarover de A50 nu deels loopt. De geschiedenis van de A12 gaat veel verder terug dan de A50. Reeds in 1942 werd begonnen met de bouw van de aarden banen van de A12 langs Arnhem, waarvan de bouw in 1943 werd stilgelegd vanwege de verslechterende situatie in de Tweede Wereldoorlog. De werken waren destijds het verst gevorderd ten oosten van het knooppunt.
Na de Tweede Wereldoorlog werd niet direct begonnen met de werkzaamheden om de A12 aan te leggen. Er waren andere prioriteiten, zoals het herstellen van oorlogsschade aan bruggen. Desondanks was de openstelling van de A12 wel één van de eerste na-oorlogse openstellingen van Nederland. Op 29 mei 1957 opende de A12 van Ede tot Arnhem-Noord. Op 8 maart 1961 volgde de verlenging naar het knooppunt Velperbroek en was er sprake van een doorgaande snelweg langs Arnhem.[2]
De geschiedenis van de A50 verliep minder voorspoedig. Reeds in 1962 werd een tracébesluit genomen om de snelweg tussen Arnhem en de Woeste Hoeve aan te leggen. In 1972 werd dit tracébesluit heroverwogen en in 1980 werd een nieuw tracébesluit genomen voor de A50 tussen het knooppunt Waterberg en Hoenderloo. Het deel noordelijk van Hoenderloo was toen al 8 jaar opengesteld. Op 8 november 1988 opende een stompje van de A50 over 2 kilometer tussen het knooppunt Waterberg en Schaarsbergen. In 1990 werd de ontbrekende schakel tussen Schaarsbergen en Hoenderloo opengesteld en in juni 1992 werd het knooppunt Waterberg in alle relaties opengesteld.[3] Sindsdien is het knooppunt zelf niet meer aangepast.
Omstreeks 1989 is de A12 tussen knooppunt Grijsoord en knooppunt Waterberg verbreed naar 2x3 rijstroken, de eerste 2x3 snelweg van Oost-Nederland. Op 24 februari 2006 openden de spitsstroken tussen het knooppunt Beekbergen en knooppunt Waterberg.
De A12 is tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Velperbroek tussen 2011 en 2012 verbreed naar 2x3 rijstroken. Hiervoor is reeds in 1997 een startnotitie gepubliceerd, die de problematiek tussen Ede en de Duitse grens moest aanpakken. In 2001 zijn hiervoor de trajectnota en een MER verschenen. In 2002 werd gekozen voor een spitsstrook in beide richtingen, maar in 2007 koos minister Eurlings voor een volwaardige verbreding naar 2x3 rijstroken met behoud van vluchtstroken.
De werkzaamheden zijn in augustus 2011 begonnen en zijn op 14 mei 2012 afgerond. De A12 liep over een krap alignment en een flink aantal kunstwerken moest aangepast worden.[4]
In oktober 2022 is de taper op de invoeger vanaf de A50 richting westen omgevormd tot een afvallende rijstrook, waarbij de linkerrijstrook van de verbindingsweg overgaat op de rechterrijstrook van de A12
Verkeersintensiteiten
| Weg | traject | int. 1994[5] | int. 1997 | int. 2000 | int. 2003 | int. 2006 | int. 2011 | int. 2014 | int. 2017 | int. 2019 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 Grijsoord - Waterberg |
79.700 | 88.300 | 99.400 | 105.200 | 112.400 | 112.600 | 118.600 | 129.400 | 134.100 |
|
Waterberg - Velperbroek |
63.800 | 72.000 | 81.600 | 89.000 | 91.400 | 91.700 | 93.000 | 99.400 | 101.800 |
 |
Waterberg - Arnhem-Centrum |
31.600 | 50.900 | 58.400 | 62.100 | 66.300 | 73.000 | 74.100 | 78.100 | 84.100 |
Referenties
- ↑ geschiedenis landgoed de Waterberg
- ↑ dossier A12 op autosnelwegen.nl
- ↑ dossier A50 op autosnelwegen.nl
- ↑ A12: extra rijstroken Waterberg – Velperbroek binnen negen maanden gerealiseerd | rws.nl
- ↑ Verkeersrapport intensiteiten per traject RWS Oost-NLM