Waterschapsweg
Definitie
Weg in beheer bij een waterschap.
Een waterschap is een regionaal overheidsorgaan dat bestuurlijk verantwoordelijk is voor de waterhuishouding in een gebied. In de regel beheren deze waterschappen geen groot netwerk van publieke wegen, maar in een aantal delen van Nederland is dat (nog) wel het geval. Dit is onder meer het geval in verschillende gebieden in Zuidwest-Nederland, waar een aantal waterschappen bijna alle wegen buiten de bebouwde kom beheert.
Waterschappen die veel wegen beheren
In grote delen van Nederland zijn met name gemeentes verantwoordelijk voor het beheer van minder belangrijke wegen buiten de bebouwde kom, maar dit is niet overal zo. Een aantal waterschappen beheert een substantieel deel van de wegen buiten de bebouwde kom in hun verzorgingsgebied.
Alleen een aantal van de oudste waterschappen beheert nog openbare wegen. Dat zijn de waterschappen in de ‘lage landen’ Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland. In veel van deze gebieden hebben waterschappen de meeste resterende beheerde wegen overgedragen aan gemeentes of hebben ze plannen hiervoor. Reden hiervoor is dat waterschappen het wegbeheer niet als hun kerntaak zien. Een aantal waterschappen beheert echter nog een omvangrijk netwerk van wegen.
Waterschappen ontvangen een compensatie vanuit het gemeentefonds voor de wegbeheertaak.
Onderstaand de cijfers per 2023.
Waterschap Hollandse Delta
Het waterschap Hollandse Delta beheert 1.233 kilometer weg en 352 kilometer fietspad. Dit zijn bijna alle wegen buiten de bebouwde kom die geen N-wegen zijn, met uitzondering van het Eiland van Dordrecht, waar het waterschap geen wegen beheert.
In 2018 heeft het Waterschap Hollandse Delta besloten om het wegbeheer over te dragen aan de gemeenten. De daadwerkelijke overdracht heeft in de 5 jaar daarna echter niet plaatsgevonden.[1]
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard beheert 170 kilometer weg, 35 fietspaden en 180 bruggen. Deze liggen allemaal in de Krimpenerwaard, van het voormalig Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard dat tussen 1430 en 2005 bestond.
Waterschap Rivierenland
Het waterschap Rivierenland beheert circa 600 kilometer weg. Dit zijn vrijwel alle wegen buiten de bebouwde kom in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden, maar niet in andere gebieden van het waterschap.
Het waterschap was voornemens om de wegen over te dragen aan de gemeenten, maar in 2021 bleek dit niet haalbaar en is een nieuw wegbeheerplan opgesteld.[2]
Waterschap Scheldestromen
Het waterschap Scheldestromen, dat de gehele provincie Zeeland omvat, heeft veruit het grootste wegennet van alle waterschappen in Nederland. Men beheert 3.578 kilometer weg, waaronder 125 kilometer gebiedsontsluitingsweg en 3.453 kilometer erftoegangsweg. Dit zijn vrijwel alle wegen buiten de bebouwde kom in Zeeland die geen provinciale weg zijn. Ook beheert het waterschap Scheldestromen 362 kilometer fietspad en 4.950 kunstwerken in de wegen.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier beheert circa 400 kilometer weg buiten de bebouwde kom, hoofdzakelijk in de Beemster en het Waterland ten zuidoosten van Purmerend. Het hoogheemraadschap had zich tot doel gesteld om uiterlijk 2025 alle wegen overgedragen te hebben aan gemeenten.[3] Op 1 januari 2019 is het wegbeheer van een aantal wegen overgedragen aan de gemeente Alkmaar, op 1 januari 2020 van een aantal wegen aan de gemeente Hollands Kroon, op 1 januari 2021 van een aantal aan de gemeenten Schagen en Oostzaan en op 1 januari 2022 van een aantal wegen aan de gemeenten Hoorn en Uitgeest. Per 1 januari 2023 heeft het hoogheemraadschap 700 kilometer weg in West-Friesland overgedragen aan de gemeenten.[4]