Brontekst bekijken van Nederland

{{Factbox land
| vlag= Flag of the Netherlands.svg
| lokale naam= Nederland
| land= Nederland.png
| Hoofdstad = Amsterdam
| Oppervlakte = 41.543 km²
| Inwonertal = 17.201.000
| Lengte wegennet = 139.294 km
| Lengte snelwegennet = 2.474 km<ref>01-01-2019</ref>
| Eerste snelweg = 1937<ref>A12 Voorburg - Zoetermeer</ref>
| Lokale naam = [[Autosnelweg]]
| Rijdt = rechts
| Nummerplaatcode = NL
}}
'''Nederland''' is een klein land in West-Europa. Het land telt 17,2 miljoen inwoners op een oppervlakte van 41.543 km² (33.893 km² landoppervlakte). De hoofdstad is Amsterdam en de regering zetelt in Den Haag.

==Inleiding==

===Geografie===

Nederland is gelegen aan de Noordzee in het westen van Europa. Het grenst in het oosten aan [[Duitsland]] en in het zuiden aan [[België]]. De dichtstbijzijnde kust van het [[Verenigd Koninkrijk]] ligt op 135 kilometer van Nederland. Nederland is een overwegend zeer vlak land, met weinig hoogteverschillen. Ongeveer de helft van het land ligt minder dan 1 meter boven zeeniveau. Delen van Nederland zijn ingepolderd vanuit zee. Nederland bestaat voornamelijk uit cultuurlandschap, ontstaan na het inpolderen van grote delen van West-Nederland, de Flevopolders en het indammen van de estuaria in Zeeland. Alle aspecten van het Nederlandse landschap zijn sterk door mensen bepaald, inclusief de natuurgebieden. Verspreid zijn enkele lage heuvels te vinden, voornamelijk stuwwallen uit de laatste ijstijd. Alleen Zuid-Limburg is echt heuvelachtig. Nederland heeft redelijk veel bos, met name op de Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug, in delen van Brabant en de Achterhoek. De hoeveelheid bebossing is in Nederland sinds 1950 flink toegenomen.<ref>[http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl1159-Areaal-bos-in-de-provincies.html?i=20-18 Areaal bos in de provincies | compendiumvoordeleefomgeving.nl]</ref> Het hoogste punt van Nederland ligt op [[Saba]], de vulkaan Mount Scenery met 877 meter hoogte. Het hoogste punt van Europees Nederland is de Vaalserberg in de provincie Limburg met 322 meter. 

Nederland meet maximaal 300 kilometer van noord naar zuid en 200 kilometer van west naar oost. Nederland is een rivierdelta, de Rijn stroomt vanuit Duitsland het land binnen en vertakt zich in diverse rivieren, die ook elk weer verschillende namen hebben onderweg naar zee. De belangrijkste zijn de Waal, Lek, Nederrijn en IJssel. Vanuit België stroomt de Maas het land binnen en voert noordwaarts, om uiteindelijk westwaarts af te buigen, parallel aan de Rijndelta. 

Door het indammen van de Zeeuwse estuaria zijn grote meren ontstaan, alhoewel de Oosterschelde en Westerschelde niet zijn ingedamd. Grote meren zijn het Grevelingen, het Haringvliet en het Volkerak. In het noordwesten van Nederland ligt het IJsselmeer en het Markermeer, plus de randmeren van de provincie [[Flevoland]]. De provincie [[Friesland]] kent tal van meren. In het noordelijk kustgebied liggen de Waddeneilanden, Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog, plus een aantal zandplaten. De Waddeneilanden zetten zich voort langs de Duitse kust. 

Nederland wordt gekenmerkt door grote hoeveelheid kleine rivieren, beken en bevaarbare kanalen. Belangrijke kanalen zijn het Amsterdam-Rijnkanaal, het Noordzeekanaal, het Schelde-Rijnkanaal en het Twentekanaal. 

Nederland bestaat uit 12 provincies. Tot Nederland behoren de Caribische eilanden Saba, Sint-Eustatius en Bonaire. De eilanden Sint-Maarten, Curaçao en Aruba behoren tot het Koninkrijk der Nederlanden en hebben een eigen Staatsregeling. 

{{Provincies van Nederland}}
{{Koninkrijk der Nederlanden}}

===Economie===

Nederland is één van de hoogstontwikkelde en meest welvarende landen ter wereld. Het Bruto Nationaal Product (BNP) groeide van € 324 miljard in 1995 naar € 702 miljard in 2016.<ref>[http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=82262NED&D1=0-4,9-17,20-21,88,91,94,97,130-132,135-136,139,142&D2=a&HD=141013-1643&HDR=G1&STB=T Nationale rekeningen; opbouw binnenlands product (bbp) | cbs.nl]</ref> De economie van Nederland is gebaseerd op diensten en internationale handel. De Haven van Rotterdam is de grootste van Europa.<ref>[http://www.portofrotterdam.com/ www.portofrotterdam.com]</ref> Nederland importeert jaarlijks voor € 386 miljard en exporteert voor € 433 miljard.<ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70017&D1=0-1&D2=0&D3=0&D4=77-l&HDR=T,G2&STB=G1,G3&VW=T  Internationale handel; In- en uitvoer kerncijfers | cbs.nl]</ref> Bijna de helft van de export bestaat uit wederuitvoer.<ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70905NED&D1=a&D2=a&D3=%28l-14%29-l&VW=T  Internationale handel; In-, uit- en wederuitvoer volgens SITC-indeling | cbs.nl]</ref> De werkloosheid in Nederland behoort tot één van de laagste van Europa.<ref>[http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics Unemployment statistics | ec.europa.eu]</ref>

===Demografie===

Nederland heeft in 2017 17,1 miljoen inwoners<ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/bevolkingsteller bevolkingsteller | cbs.nl]</ref> en is daarmee de grootste onder de kleinere EU-lidstaten. Bijzonder is de snelle bevolkingsgroei na de Tweede Wereldoorlog, tussen 1950 en 2010 groeide het inwonertal met ruim 60%, veel meer dan in België (25%) en Duitsland (20%). Nederland heeft met name na de Tweede Wereldoorlog een snelle groei gekend door een forse toename van het aantal geboorten en immigratie. Grote etnische minderheden zijn Turken, Marokkanen, Indonesiërs, Duitsers en Surinamers. Na 2000 is het aantal Polen sterk gegroeid vanwege arbeidsmigratie.

Het land wordt gekenmerkt door een aantal grotere steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waarbij niet één stad echt overheerst. Er zijn talloze grote steden met meer dan 100.000 inwoners, verspreid over het gehele land. Het westen van Nederland is sterk verstedelijkt met daarin de [[conurbatie]] [[Randstad]]. De Randstad vormt echter geen aaneengesloten bebouwd gebied, waardoor de gemiddelde bevolkingsdichtheid hoog is, maar ter plaatse niet bijzonder hoog. Zuid-Holland is de provincie met de hoogste bevolkingsdichtheid: 1.265 inwoners per km².

==Wegennet==

{| class="wikitable floatright"
! wegtype !! lengte (2018)
|-
| rijksweg || 3.047 km
|-
| provinciale weg || 6.536 km
|-
| waterschapsweg || 6.957 km
|-
| gemeentelijke weg || 119.567 km
|-
| '''totale weglengte''' || '''139.691 km'''
|}
Het Nederlandse wegennet is bijzonder dicht te noemen, een gevolg van de hoge bevolkingsdichtheid. Het wegennet is [[wegnummer|genummerd]] van 1 tot en met 999 in één landelijk systeem, waarbij de 1- en 2-cijferige wegen tussen 1 en 99 de belangrijkste wegen zijn, en de 3-cijferige wegen de minder belangrijke, die weer onder te verdelen zijn in een primair 3-cijferig netwerk van 175 t/m 399 en een secundair 3-cijferig netwerk van 400 t/m 999. Voor het cijfer komt een A- of N-nummer al naar gelang de uitbouwtoestand van de weg, waarbij ''over het algemeen'' de 1- en 2-cijferige A- en N-wegen [[rijksweg]]en zijn, en de 3-cijferige A- en N-wegen ''over het algemeen'' [[provinciale weg|provinciaal]] zijn. Maar ook gemeenten en waterschappen hebben [[N-weg]]en in beheer. Nederland heeft 3.055 km [[rijksweg]], de [[provinciale weg]]en hebben een lengte van 6.533 km en de overige gemeentelijke en waterschapswegen 126.179 km. Het totale wegennet is 139.294 kilometer lang.<ref>[https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/70806ned/table?ts=1518987061270 Lengte van wegen; wegkenmerken, regio | cbs.nl]</ref> Nederland heeft met een dichtheid van ongeveer 73 kilometer [[autosnelweg]] per 1000 km² landoppervlakte de grootste autosnelwegdichtheid van de Europese Unie. Omgerekend naar inwonertal heeft Nederland 144 kilometer autosnelweg per 1 miljoen inwoners.

===Autosnelwegen===
[[Afbeelding:A2 Abcoude.jpg|thumb|right|400px|De [[A2 (Nederland)|A2]] bij de [[aansluiting Abcoude]].]]
De Nederlandse autosnelwegen behoren, na de Britse, tot de drukstbereden snelwegen ter wereld, wanneer men naar het landelijk gemiddelde kijkt. Files komen derhalve veel voor. Kenmerkend voor de Nederlandse snelwegen is de bijzonder goede staat van onderhoud in vergelijking met buurlanden, de moderne [[verkeerssignalering]] en de hoge verkeersintensiteiten van veelal 50.000 tot 100.000 voertuigen in buitengebieden en 100.000 tot 200.000 voertuigen op interstedelijke assen in de Randstad en stedelijke ring- en randwegen. De drukste snelweg in Nederland is de [[A4 (Nederland)|A4]] bij Den Haag met 269.700 voertuigen per dag, dit is één van de drukste snelwegen van Europa. De rustigste snelweg in Nederland is de [[A7 (Nederland)|A7]] bij de grensovergang Bad Nieuweschans met 10.600 voertuigen per dag. 

Het Nederlandse snelwegennet is weliswaar goed onderhouden, maar heeft tussen pakweg de jaren '80 en midden jaren 2000 weinig investeringen gezien in uitbreiding, terwijl tezelfdertijd de bevolking bleef groeien en nieuwe woonwijken en kantorenparken ontwikkeld bleven worden, met als gevolg een sterke groei van de files. Na 2005 zijn veel noodzakelijke projecten in uitvoering genomen, bijvoorbeeld de grootschalige opwaardering van de [[A2 (Nederland)|A2]] tussen Amsterdam en Eindhoven of de uitbreiding van de capaciteit van de Coentunnels. De breedste snelweg is gelegen tussen beide delen van het [[knooppunt Ridderkerk]] bij Rotterdam, hier zijn 4x4, oftewel 16 rijstroken te vinden. De breedste rijbanen zijn te vinden op de [[A2 (Nederland)|A2]] tussen Abcoude en [[knooppunt Holendrecht]], [[A12 (Nederland)|A12]] tussen De Meern en [[knooppunt Oudenrijn]]. Op elk van deze wegvakken liggen 6 rijstroken in dezelfde rijrichting.

{{Sjabloon:Nederland A}}

====Geschiedenis====
[[Afbeelding:A12 Voorburg - Zoetermeer 1937.jpg|thumb|right|400px|De A12 bij Zoetermeer in 1937.]]
''Zie [[autosnelweg]].''

Nederland was één van de eerste landen in de wereld die het snelwegennet ging ontwikkelen. De [[eerste snelweg]] van Nederland was de [[A12 (Nederland)|A12]] tussen Voorburg en Zoetermeer op 15 april 1937. In 1943 had Nederland het op één na grootste snelwegennet van Europa met 111 kilometer autosnelweg. De eerste autosnelwegen hadden 2x2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen. Tevens was Nederland het eerste land ter wereld waar integraal [[vluchtstrook|vluchtstroken]] zijn toegepast. 

De aanleg van nieuwe autosnelwegen had direct na de Tweede Wereldoorlog minder prioriteit in verband met de wederopbouw. Tussen 1945 en 1955 is zo'n 90 kilometer autosnelweg opengesteld. Vanaf 1955 nam de massamobilisatie toe vanwege de toegenomen welvaart. Het verkeer groeide jaarlijks sterk. Het ontwerp van autosnelwegen is in de jaren '60 verbeterd. Oudere snelwegen zijn nog te herkennen aan het krappe [[alignement]], met weinig ruimte onder viaducten, een smalle middenberm en het ontbreken van vluchtstroken op [[kunstwerk]]en. Pas vanaf 1965 werden [[geleiderail]]s gebouwd langs autosnelwegen.

Een groot deel van de Nederlandse autosnelwegen zijn in de jaren '60 en '70 aangelegd. Opvallend bij de aanleg van autosnelwegen was de veelvuldig toegepaste [[ruimtereservering]]en in de jaren '70, met het oog op toekomstige groei van het verkeer. In 1980 beschikte Nederland over zo'n 1.900 kilometer autosnelweg. De ontwikkeling ging daarna trager, met name in de Randstad zijn na 1990 nog maar weinig nieuwe autosnelwegen opengesteld. Na 2000 nam de congestie enorm toe, waardoor via de [[spoedwet wegverbreding]] een eerste stap werd gezet om het snelwegennet structureel uit te breiden met extra rijstroken. Tussen 2010 en 2014 nam de congestie voor het eerst fors af, grotendeels te danken aan [[wegverbreding]]en. 

{{Sjabloon:NL ontwikkeling snelwegennet}}

====Knooppunten====
[[Afbeelding:KP Oudenrijn.jpg|thumb|right|400px|Het [[knooppunt Oudenrijn]], het belangrijkste knooppunt van Nederland.]]
Nederlandse knooppunten zijn in de regel niet bijzonder groot uitgevoerd, er zijn slechts twee knooppunten te vinden die in aanmerking kunnen komen om gekwalificeerd te worden als [[sterknooppunt]], namelijk het [[knooppunt Prins Clausplein]] en het [[knooppunt Ridderkerk]]. Het drukste knooppunt is het [[knooppunt Oudenrijn]] bij Utrecht, met 362.000 voertuigen per etmaal. 

'''Configuratie'''

Veel knooppunten zijn uitgevoerd als half-[[turbine]] of [[klaverblad]], al dan niet met [[rangeerbaan|rangeerbanen]]. Het oudste [[klaverblad]] met rangeerbanen is het [[knooppunt Badhoevedorp]], dat in 1967 opende. Het [[trompetknooppunt]] komt ook regelmatig voor. Van oudsher waren diverse knooppunten als [[verkeersplein]] aangelegd, zoals het [[knooppunt Deil]], het [[knooppunt Hoevelaken]] en het [[knooppunt Oudenrijn]]. Deze zijn later volledig gereconstrueerd of tenminste deels ongelijkvloers gemaakt, zoals het [[knooppunt Joure]] en het [[knooppunt Leenderheide]]. Bij enkele knooppunten zijn ook [[vlechtwerk]]en, meest prominent tussen de knooppunten Prins Clausplein en Ypenburg bij Den Haag, maar ook bij knooppunt Oudenrijn en [[knooppunt Batadorp]].

'''Naamgeving'''

Knooppunten zijn vaak vernoemd naar lokale geografische punten, die vaak onbekend zijn. Onbekende punten krijgen vanwege de verkeersinformatie bekende namen, zoals Everdingen, Eemnes of Watergraafsmeer. Weinig knooppunten zijn naar grotere steden vernoemd. Enkele voorbeelden hiervan zijn de knooppunten [[knooppunt Heerenveen|Heerenveen]], [[knooppunt Hoogeveen|Hoogeveen]], [[knooppunt Emmeloord|Emmeloord]] en als grootste stad het [[knooppunt Almere]]. Er zijn ook knooppunten die in de volksmond amper bekend zijn, zoals de knooppunten [[Knooppunt De Poel|De Poel]], [[knooppunt Sabina|Sabina]], [[knooppunt Rijkevoort|Rijkevoort]] en [[knooppunt Zurich|Zurich]].

{{Sjabloon:Knooppunt Nederland}}

===Niet-snelwegen===
[[Afbeelding:N34 Gieten.jpg|thumb|right|400px|De [[N34 (Nederland)|N34]] bij Gieten.]]
Het niet-snelwegennet bestaat uit N-wegen van één, twee of drie cijfers waarbij ''over het algemeen'' de 1- en 2-cijferige N-wegen [[rijksweg]]en zijn, beheerd door [[Rijkswaterstaat]], en de 3-cijferige [[N-weg]]en ''over het algemeen'' [[provinciale weg|provinciaal]] zijn. Enkele provincies hebben ook 2-cijferige N-wegen in het beheer, zoals de [[N34 (Nederland)|N34]] in [[Drenthe]] of de [[N69 (Nederland)|N69]] in [[Noord-Brabant]]. Maar ook gemeenten en waterschappen hebben N-wegen in beheer.

Voorbeelden van rijkswegen zijn de [[N48 (Nederland)|N48]] en [[N65 (Nederland)|N65]]. Veruit het grootste deel van de N-wegen zijn in beheer bij de provinciale wegbeheerders. Diverse provinciale wegen zijn vroeger rijkswegen geweest; veelal herinnert een straatnaam als de "rijksweg" of "rijksstraatweg" hier nog aan. De provinciale wegen zijn geclassificeerd in primaire provinciale wegen met de nummers N175 t/m N399 en secundaire provinciale wegen met de nummers N400 t/m N999. In het laatste geval worden deze lang niet altijd [[bewegwijzering|bewegwijzerd]]. 

Desondanks is maar een relatief klein aandeel van de wegen in Nederland genummerd als autosnelweg of niet-autosnelweg, in totaal nog geen 10% van alle wegen in Nederland. 

'''Nummering'''

De N-wegen zijn gezoneerd genummerd. De nummering komt niet geheel overeen met provinciegrenzen, maar provincies hebben vaak primaire (N1xx-N3xx) en secundaire (N4xx-N9xx) in dezelfde reeks in het beheer. Zo verlopen N-wegen met een nummer tussen N300 en N399 voornamelijk in het noorden en oosten van het land, maar lopen N-wegen met een nummer tussen de N200 en N299 voornamelijk in het westen en zuiden van het land. Er zijn relatief weinig N-nummers tussen N100 en N199. Voor secundaire N-wegen geldt hetzelfde, zo lopen nummers in de N400-reeks voornamelijk in het midden en westen van het land, terwijl de N900-reeks in het noorden ligt.

{{Nederland N}}

===Europese wegen===

{{E-wegen in Nederland}}

===Categorisering===

De Nederlandse wegen zijn middels [[duurzaam veilig]] gecategoriseerd in een [[stroomweg]], [[gebiedsontsluitingsweg]] of [[erftoegangsweg]], met bijbehorende [[maximumsnelheid]] en [[essentiële herkenbaarheidskenmerken]], de [[wegmarkering]], in de volksmond ook wel [[belijning]] genoemd. Wegen worden gecategoriseerd naar gewenste functie en weggebruik, alhoewel beide zaken lang niet altijd overeen komen. 

===Tolwegen===

''Zie ook [[tolwegen in Nederland]] en [[kilometerheffing]].''

Het Nederlandse (snel)wegennet is tolvrij en wordt gefinancierd uit vaste belastingen zoals de [[motorrijtuigenbelasting]], de [[BPM]] en [[brandstofaccijns]]. Deze belastingen behoren tot de hoogste ter wereld. Vrachtverkeer betaalt daarnaast een belasting zware voertuigen en buitenlandse vrachtwagens betalen tol via het [[eurovignet]]. Enkele verbindingen in Nederland zijn [[tolweg]]en, zoals de [[Westerscheldetunnel]] in de [[N62 (Nederland)|N62]], de [[Kiltunnel]] in de [[N217 (Nederland)|N217]] en bijvoorbeeld de ophaalbrug in Nieuwerbrug. Daarnaast betaalt het Rijk tol voor elk gepasseerd voertuig in de [[Wijkertunnel]] (A9) en [[Noordtunnel]] (A15) door middel van [[schaduwtol]]. Buitenlandse vrachtwagens betalen in Nederland tol via het [[eurovignet]].

===Maximumsnelheden===
[[Afbeelding:A2 130 km.jpg|thumb|right|400px|Aanduiding 130 km/h op de A2 bij Everdingen ten tijde van de proefperiode in 2011.]]
{| class="wikitable"
! wegtype !! Vmax
|-
| {{bibeko}} || {{50}}
|-
| {{bubeko}} || {{80}}
|-
| {{aw}} || {{100}}
|-
| {{asw}} || {{130}}
|}
De [[maximumsnelheid]] is verweven met het principe van [[duurzaam veilig]]. Buiten de bebouwde volgen uit de drie wegcategorieën [[erftoegangsweg]]en (etw), [[gebiedsontsluitingsweg]]en (gow) en [[stroomweg]]en (sw) de limieten van respectievelijk 60, 80 en 100 km/uur. De [[autosnelweg]] is een speciale categorie stroomweg en valt buiten duurzaam veilig. Onder de stroomweg vallen dus alleen de [[autoweg]]en, ook wel regionale stroomwegen geheten. Nederland is een van de weinige landen waarin autowegen een eigen snelheidslimiet hebben en waarbij deze limiet volgt enkel uit die status en niet uit de vormgeving van de weg.

Binnen de bebouwde kom worden alleen etw's en gow's onderscheiden met als limiet 30 respectievelijk 50 km/u. Op belangrijke, doorgaande wegen binnen de kom, veelal met gescheiden [[rijbanen]], wordt soms een limiet van 70 km/uur toegepast. Dergelijke wegen worden weleens ten onrechte als stroomweg aangeduid. Ook komen in de praktijk nog enkele autowegen binnen de kom voor, maar hier geldt dan zonder aanduiding een limiet van 50 km/uur (of 70 indien aangeduid).

Buiten de bebouwde kom geldt 60 km/uur op vrijwel alle ongenummerde wegen, veelal zijnde etw's. Weinig landen hebben zo'n groot aandeel van het wegennet met een maximumsnelheid lager dan de algemene maximumsnelheid buiten de bebouwde kom, in 2008 maakte deze wegcategorie 57% van het areaal aan niet-rijkswegen buiten de bebouwde kom uit.<ref>http://www.swov.nl/rapport/D-2013-02.pdf</ref> Maximumsnelheden worden op (autosnel)wegen soms met een [[trajectcontrole]] gehandhaafd. De wettelijke correctie op snelheidshandhaving is 3%, wat internationaal gezien zeer strikt is.

Vanaf 1 maart 2011 is er op een aantal autosnelwegtrajecten geëxperimenteerd met een hogere maximumsnelheid van 130 km/uur. Deels is hiervoor [[dynamax]] ingezet en deels met een vaste permanente maximumsnelheid van 130 km/uur.<ref>[http://www.rws.nl/wegen/innovatie_en_onderzoek/maximumsnelheden/index.aspx Verhoging maximumsnelheden | RWS.nl]</ref> Op 1 september 2012 is de algemene maximumsnelheid op autosnelwegen verhoogd naar 130 km/h.<ref>[http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/nieuws/2012/08/31/nederland-gaat-over-van-120-naar-130.html Nederland gaat over van 120 naar 130 | rijksoverheid.nl]</ref> Hier zijn uitzonderingen op, veel autosnelwegen kennen een limiet van 120, 100 of 80 km/uur. Dit kan afhangen van bijvoorbeeld bebouwing in de nabijheid van de weg, van geluids- of uitstootplafonds in de omgeving of van natuurgebieden (zoals Natura 2000). Ook zijn er verschillende wegen waar gedurende de nacht een snelheidslimiet geldt afwijkend van de dag. Een opengestelde [[spitsstrook]] betekent vaak  een aangepaste limiet. In december 2016 was er op 61% van de autosnelwegen sprake van een maximumsnelheid van 130 km/h.

===Routenummering===
''Voor het hoofdartikel over routenummering zie [[wegnummer]].''

In het Koninkrijk Nederland worden de volgende routenummersystemen gebruikt:
* Europees vasteland: 
** Nationaal systeem van A-, N-, R- en S-routenummering 1 - 999
** Nationaal systeem van U-routenummering 10 - 99
** Europese routenummering van 1 - 999
* Aruba: Nationaal systeem van wegennummering 1 - 7

====Nationaal====
Het nationale nummeringsstelsel van 1976 en het daaropvolgende provinciaal routenummerstelsel uit 1992 (dat nu nog steeds wordt gebruikt) vindt zijn basis in het allereerste [[Rijkswegenplan]] uit 1927, doch vanaf de jaren '30 van de 20e eeuw hebben meerdere nummeringsstelsels de revue gepasseerd. 

De routenummering in Nederland vormt één systeem. De nummering loopt van 1 - 999. Voor het nummer kan een A, N, S, of R staan, waarmee het type weg of de uitbouwtoestand wordt aangegeven. Is de voorloopletter een "A" dan is de weg uitgebouwd als autosnelweg, bij een "N" is dit een [[niet-autosnelweg]], bij een "S" een [[stadsroute|stadsweg]] en bij een "R" een [[r-weg|recreatief-toeristische weg]]. De routenummering is als volgt ingedeeld:
* 1 - 99 zijn gereserveerd voor de belangrijkste A- en N-wegen. Dit zijn over het algemeen de nationale assen. Elk routenummer komt maar één keer in het nummersysteem voor.
* 100 - 175 zijn gereserveerd voor de stadswegen en recreatieve wegen. Elk routenummer kan meerdere keren gebruikt worden in het nummersysteem en kan op meerdere locaties in Nederland voorkomen.
* 176 - 999 zijn gereserveerd voor de secundaire A- en N-wegen. Dit zijn over het algemeen regionale assen. Elk routenummer komt maar één keer in het nummersysteem voor.
** 176 - 399 zijn gereserveerd voor de belangrijkste secundaire A- en N-wegen. De routenummers worden over het algemeen op de bewegwijzering weergegeven.
** 400 - 999 zijn gereserveerd voor de minder belangrijke secundaire N-wegen. De routenummers worden over het algemeen niet op de bewegwijzering weergegeven.

Aanduiding wegtypes in de routenummering:
* A-nummer: Autosnelweg. Te herkennen aan witte letters op een rode achtergrond.
* N-nummer: Niet-autosnelweg. Te herkennen aan zwarte letters op een gele achtergrond. Kan zowel stroomweg, gebiedsontsluitingsweg als erftoegangsweg zijn. 
* S-nummer: Stadsweg. Te herkennen aan zwarte letters op een witte achtergrond uitgevoerd in een spoel. In diverse steden in Nederland zijn stadsroutes ingesteld in de vorm van [[stadsroute|S-routes]]. 
* R-nummer: Recreatief-toeristische weg. Deze zijn te herkennen aan witte letters op een bruine achtergrond. In een aantal gebieden in Nederland worden ook recreatieve routes ([[R-wegen]]) genummerd. 

Een routenummer kan over meerdere typen wegen lopen als het om A- en N-nummers gaat en zegt niets over de beheerder van de weg. In dat geval verandert alleen de voorloopletter. Gaat een autosnelweg over in niet-autosnelweg dan kan de weg hetzelfde nummer behouden. Bijvoorbeeld routenummer 200 begint als niet-autosnelweg met de aanduiding N200 bij de Ring A10, verandert dan in een autosnelweg ten westen van Halfweg met de aanduiding A200 en verandert dan ter hoogte van Haarlem weer in de N200 tot aan Zandvoort. Daarbij is de weg tussen de Ring A10 en Zandvoort in beheer bij zowel Rijkswaterstaat, enkele gemeentes en de provincie Noord-Holland. Dit is tevens een overduidelijk voorbeeld dat het routenummer dus niets zegt over wie de weg beheert. Het maakt het beheersysteem voor de weggebruiker vrij ondoorzichtig. 

Wanneer een A- of N-route overloopt in een S- of R-weg dan zal niet het unieke routenummer behouden blijven, omdat de routenummering van S- en R-wegen genummerd is in de reeks van 100 tot 175 en de nummering in elk afzonderlijk gebied (stads- of recreatief-toeristisch gebied) in Nederland weer opnieuw gebruikt kan worden. Een goed ontworpen S- of R-nummering kan wel helpen de overgang van het A- of N-nummer naar S- of R-nummer zachter te maken. Bijvoorbeeld de A13 loopt ter hoogte van Rotterdam over de in de S113, en de N202 loopt ter hoogte van Amsterdam over in de S102.

Zoals hiervoor benoemd is niet op voorhand duidelijk aan het wegnummer te zien wie de weg beheert. In het algemeen kan de volgende beheersituatie voorkomen, ingedeeld naar wegnummering:
* 1 - 99: De wegnummers 1 - 99 kunnen in beheer en onderhoud zijn bij zowel gemeentes, provincies als Rijkswaterstaat, maar het overgrote deel hiervan is van Rijkswaterstaat. De wegen die in beheer en onderhoud zijn bij Rijkswaterstaat worden [[Rijksweg]]en genoemd. De afwijkende beheerders in de reeks 1 - 99 zijn:
# [[N34 (Nederland)|N34]] Witte Paal (N36) - De Punt (A28): Provincies Overijssel en Drenthe.
# [[N35 (Nederland)|N35]] [[A28 (Nederland)|A28]] aansluiting Zwolle - grens Zwolle: Gemeente Zwolle.
# [[N62 (Nederland)|N62]] grens België - A58 aansluiting Heinkenszand: Provincie Zeeland en de N.V. Westerscheldetunnel
# [[N69 (Nederland)|N69]] Eindhoven - België: Sinds 1 januari 2009 Provincie [[Noord-Brabant]]
* 100 - 175: De wegnummers 100 - 175 kunnen in beheer en onderhoud zijn bij zowel gemeentes, waterschappen, recreatieschappen, provincies als Rijkswaterstaat, maar het overgrote deel hiervan is van gemeentes en een recreatieschap. Het routenummer van een S-weg prevaleert boven dat van een N-weg, waardoor zowel een N-nummer als een S-nummer over één weg kunnen lopen, waarbij het S-nummer dan op de bewegwijzering is aangebracht. 
* 176 - 999: De wegnummers 176 - 999 kunnen in beheer en onderhoud zijn bij zowel provincies als Rijkswaterstaat of gemeenten, maar het overgrote deel hiervan is in beheer en onderhoud bij één van de Nederlandse provincies. De wegen die in beheer en onderhoud zijn bij een provincie worden [[provinciale weg]] genoemd. Uitzondering hierop vormt het stadsroutenummer [[S200 (Den Haag)|S200]], die over wegen van de gemeente Den Haag en de provincie Zuid-Holland loopt, waarbij het deel van de provincie Zuid-Holland administratief bekend staat als [[N440 (Nederland)|N440]].

====Andere routenummering====
* U-routes: [[Uitwijkroutes]] zijn vaste omleidingsroutes voor rijks-N-wegen en rijksautosnelwegen in geval van volledige stremming. Te herkennen aan witte letters op een blauwe achtergrond, waarbij gebruik wordt gemaakt van opzetstukken (ruiters) op permanente bewegwijzering. Deze lopen in het algemeen van aansluiting naar aansluiting parallel aan de gestremde weg. Per gestremde weg wordt in principe een vaste nummering aangehouden in de reeks 10 - 99, maar hier zijn diverse uitzonderingen op. 
* E-wegen: [[Europese weg]]en zijn internationaal aangeduide wegen in Europa, die worden aangeduid met de voorloopletter "E" gevolgd door 2 of 3 cijfers. Te herkennen aan witte letters op een groene achtergrond.  Het Europese routenummersysteem kan over verschillende A- of N-routes lopen van het nationale systeem, of meelopen met een deel hiervan. Indien een E-route over een A-route loopt staan beide routenummers aangeduid, indien een E-route over een N-route loopt, is een separaat bord mogelijk 100 meter voor het actiepunt en 50 meter na het kruispunt. 
* Aruba: Op het eiland [[Aruba]], dat tevens een land in het Koninkrijk Nederland is, wordt een routenummersysteem gebruikt van 6 genummerde wegen in de reeks 1 - 7. Te herkennen aan een witte cijfer met naloopletter A of B, aangeduid in een kader. 

===Wegbeheer===

In Nederland zijn de voornaamste wegbeheerders [[Rijkswaterstaat]], de provincies en de gemeenten. Daarnaast zijn er enkele andere wegbeheerders zoals waterschappen en grote bedrijven zoals de haven van Rotterdam. 

De grootste wegbeheerder in Nederland zijn de gemeenten die meer dan 120.000 kilometer, of ruim 85% van alle wegen beheren. De provincies beheren circa 6% van alle wegen en het Rijk beheert circa 4% van alle wegen. De rest is in beheer bij overige wegbeheerders. Alhoewel het Rijk slechts 4% van alle wegen beheert, wordt hier wel 50% van alle [[voertuigkilometer]]s op afgelegd.

===Lengte===

====Landelijk====

De totale lengte van alle wegen in Nederland bedroeg per jaar in kilometers <ref>[http://www.swov.nl/NL/Research/cijfers/Cijfers_Achtergronden.htm NWB-applicatie via SWOV]</ref>:
{| class="wikitable"
! 2001 !! 2002 !! 2003 !! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012
|-
| 130.446 || 131.531 || 132.397 || 133.383 || 134.218 || 134.948 || 135.470 || 136.135 || 140.264 || 141.124 || 141.366 || 141.828
|}

====Rijkswegen====

Van de [[rijksweg]]en is 2.471 kilometer [[autosnelweg]] (exclusief dubbelnummeringen).

Noot: deze cijfers komen van het SWOV en het CBS, maar betreffen waarschijnlijk aantal kilometers rijbaan, en niet kilometers weg. Vermoedelijk worden autosnelwegen dubbel meegeteld. Het Nederlandse snelwegennet beslaat 2.471 kilometer, maar Rijkswaterstaat heeft daarbuiten circa 500 kilometer overige rijksweg in het beheer.

Lengte van de wegen die in eigendom, beheer en onderhoud zijn bij Rijkswaterstaat<ref>[http://www.swov.nl/NL/Research/cijfers/Cijfers_Achtergronden.htm NWB-applicatie via SWOV]</ref>. Lengte in kilometers per jaar:
{| class="wikitable"
! 2001 !! 2002 !! 2003 !! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012
|-
| 4.892 || 4.997 || 5.104 || 5.136 || 5.178 || 5.204 || 5.012 || 5.050 || 5.218 || 5.253 || 5.227 || 5.266
|}

====Provinciale wegen====
Lengte van de wegen die in eigendom, beheer en onderhoud zijn bij een provincie<ref>[http://www.swov.nl/NL/Research/cijfers/Cijfers_Achtergronden.htm NWB-applicatie via SWOV]</ref>. Lengte in kilometers per jaar:
{| class="wikitable"
! 2001 !! 2002 !! 2003 !! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012
|-
| 7.885 || 7.866 || 7.856 || 7.799 || 7.743 || 7.745 || 7.899 || 7.848 || 7.932 || 7.939 || 7.877 || 7.900
|}

====Gemeentelijke wegen====
Lengte van de wegen die in eigendom, beheer en onderhoud zijn bij gemeenten<ref>[http://www.swov.nl/NL/Research/cijfers/Cijfers_Achtergronden.htm NWB-applicatie via SWOV]</ref>. Lengte in kilometers per jaar:
{| class="wikitable"
! 2001 !! 2002 !! 2003 !! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012
|-
| 113.569 || 114.300 || 115.396 || 116.451 || 117.228 || 117.868 || 118.494 || 119.266 || 119.739 || 120.487 || 120.800 || 121.180 
|}

====Waterschapswegen====
Lengte van de wegen die in eigendom, beheer en onderhoud zijn bij waterschappen<ref>[http://www.swov.nl/NL/Research/cijfers/Cijfers_Achtergronden.htm NWB-applicatie via SWOV]</ref>. Lengte in kilometers per jaar:
{| class="wikitable"
! 2001 !! 2002 !! 2003 !! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 !! 2011 !! 2012
|-
| 7.171 || 7.176 || 7.103 || 7.059 || 7.060 || 7.166 || 7.181 || 7.180 || 7.208 || 7.231 || 7.241 || 7.243
|}

==Congestie==

Alhoewel Nederland bekend staat als filegevoelig, is de congestie in Nederlandse steden betrekkelijk gering ten opzichte van veel andere Europese steden. In de TomTom Traffic Index van 2016 staan bijna alle grotere steden in Nederland in de onderste helft van de lijst.<ref>[http://www.tomtom.com/en_gb/trafficindex/ Traffic Index | tomtom.com]</ref> Haarlem was op dat moment de meest filegevoelige stad van Nederland, en de 82e meest filegevoelige stad van Europa. Zwolle was de minst filegevoelige stad van Nederland, en bekleedde de 213e positie in de lijst van 215 steden.

==Bewegwijzering==

''zie ook [[Bewegwijzering in Nederland]].''
[[Afbeelding:NBA A10 Amsterdam-Tuindorp.jpg|thumb|right|400px|Een wegwijzer volgens de [[nieuwe bewegwijzering autosnelwegen]] (NBA).]]
In Nederland verloor de [[ANWB]] rond 2000 haar monopolie op het plaatsen bewegwijzering. De rijksoverheid heeft zich in die periode op het standpunt gesteld dat zij het plaatsen van bewegwijzering op grond van Europese regelgeving openbaar diende aan te besteden en daarnaast had men het idee dat er geen innovatie plaats vond bij de ANWB. Vele decentrale overheden namen destijds hetzelfde standpunt in, zodat de ANWB niet langer automatisch verzekerd was van het mogen plaatsen van bewegwijzering in heel Nederland. [[Rijkswaterstaat]] had de bewegwijzering van [[rijksweg|rijkswegen]] tot 2014 aanbesteed aan [[Tebodin]]. Tebodin maakte tot 2009 gebruik van een welbekende onderaannemer, ANWB Bewegwijzering. Daarnaast zijn er nog 2 provincies in Nederland, de provincies [[Overijssel]] en [[Zuid-Holland]] welke een aanbesteding uitgevoerd hebben voor de bewegwijzering in het kader van de Europese regelgeving, die voor twee jaar gewonnen is door Tebodin. De bewegwijzering in deze provincies is daarbij uitgevoerd volgens de Richtlijn bewegwijzering. Bij vele andere wegbeheerders had tot 2014 ANWB Bewegwijzering nog steeds de bewegwijzering in handen. 

Door het opbreken van het monopolie op bewegwijzering was uniforme bewegwijzering niet langer gegarandeerd. In de monopolie-situatie zorgde de monopolist ANWB zelf op een natuurlijke wijze voor uniformiteit door haar borden standaard op eenzelfde manier uit te voeren. In de situatie tot 2014 moest de uniformiteit komen van richtlijnen waaraan overheden en hun aannemers zich hebben te houden. Een dergelijke richtlijn bestond ook; dit is de [[Richtlijn bewegwijzering]] uit 2005. Dit document was echter niet algemeen verbindend verklaard. Overheden waren vrij om zich er wel of niet aan te houden. Ook spelers op de bordenmarkt konden zich bij overheden melden met hun eigen ontwerp.

Op deze laatste manier heeft zich met name de ANWB bij veel van haar klanten gemeld met ontwerpen in het door haar ontworpen [[Redesign]]. Redesign zou oorspronkelijk de nieuwe standaard van bewegwijzering in Nederland worden, maar dat traject is uiteindelijk voor de rijkswegen bij [[Rijkswaterstaat]] afgeblazen. De ANWB is op zichzelf verder gegaan met het plaatsen van borden in Redesign, die daardoor dus afweken van de [[Richtlijn bewegwijzering]] uit 2005. Aanbestedende overheden hebben dit getolereerd, waarschijnlijk deels uit vertrouwen met de "good old" ANWB en uit onbekendheid met de Richtlijn bewegwijzering.

Ook op andere manieren zijn bewegwijzeringsvarianten verschenen die niet zijn gebaseerd op de Richtlijn bewegwijzering. Als prominent voorbeeld kan de Gemeente Almelo worden genoemd. Deze is een geheel eigen weg ingeslagen door gebruik te maken van omhoogwijzende pijlen op de niet-handwijzers en onderbroken biezen rond wegnummers. In Zoetermeer zijn borden verschenen die meer lijken op de in de Richtlijn 2005 voorgeschreven variant, maar die daar in uiterlijk toch vrij sterk van afwijken. Tenslotte kan [[Rotterdam]] worden genoemd. In de [[Redesign]]-borden van deze stad is een volledige parkeergeleiding geïntegreerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van de in Nederland verder totaal niet voorkomende kleurcode groen. Het lijkt erop dat bij spelers op de bewegwijzeringsmarkt een "alles kan"-mentaliteit was ontstaan, die zich er meer op richt om eigen plannen te trekken (of, vanuit het perspectief van bordenfabrikanten, mogelijk te maken) dan op het bewerkstelligen van de voor goed werkende bewegwijzering zo noodzakelijke uniformiteit.

In de tussentijd zat ook [[Rijkswaterstaat]] niet stil. Zij heeft bewegwijzering ontwikkeld voor de stroomwegen in bezit van het Rijk dat bekend staat onder de naam [[Nieuwe Bewegwijzering Autosnelwegen]] (NBA). Proeven voor deze bewegwijzering zijn onder meer gehouden bij knooppunt Velperbroek op de A12 (sinds december 2006), bij knooppunt Zaarderheiken op de A67 (sinds november 2007) en bij knooppunt Zaandam op de A7 (sinds januari 2008). Deze vorm van bewegwijzering kenmerkt zich onder meer door lange omhoogwijzende pijlen in plaats van de voorheen gebruikelijke vallende pijlen. Deze wijze van autosnelwegbewegwijzering is eind 2012 verwerkt in een nieuwe [[Richtlijn bewegwijzering]] en is sindsdien landelijk uitgerold, in 2016 was al een aanzienlijk deel van de bewegwijzering volgens de nieuwe richtlijn uitgevoerd.

Tot 2014 is gewerkt aan een geheel nieuwe richtlijn bewegwijzering voor alle wegen in Nederland. In 2013 zou er op rijkswegen NBA komen en op alle andere wegen in beheer bij decentrale overheden Redesign. Op dringend advies van de Vereniging van bordenfabrikanten medio 2013 is uiteindelijk door het Platform Bewegwijzering besloten om 1 lettertype te gebruiken voor alle bewegwijzering in Nederland, waardoor grote delen van het Redesign min of meer aan de kant zijn geschoven. De Richtlijn bewegwijzering van 23 januari 2014 gaat uit van opgaande pijlen en lettertype Ee op autosnelwegen en Dd op niet-autosnelwegen.

==Verkeersveiligheid==

''Zie ook [[verkeersveiligheid]].''

===Aantal verkeersdoden sinds 1996===

Bron: CBS Statline<ref>[https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/71936ned/table?ts=1555570660450  Overledenen; doden door verkeersongeval in Nederland, wijze van deelname | cbs.nl]</ref>

{| class="wikitable"
! jaar !! totaal !! auto !! fiets
|-
| 1996 || 1251 || 609 || 239
|-
| 1997 || 1235 || 591 || 264
|-
| 1998 || 1149 || 603 || 212
|-
| 1999 || 1186 || 587 || 227
|-
| 2000 || 1166 || 543 || 233
|-
| 2001 || 1083 || 504 || 225
|-
| 2002 || 1066 || 503 || 195
|-
| 2003 || 1088 || 496 || 219
|-
| 2004 || 881 || 420 || 180
|-
| 2005 || 817 || 356 || 181
|-
| 2006 || 811 || 340 || 216
|-
| 2007 || 791 || 317 || 189
|-
| 2008 || 750 || 317 || 181
|-
| 2009 || 720 || 296 || 185
|-
| 2010 || 640 || 246 || 162
|-
| 2011 || 661 || 231 || 200
|-
| 2012 || 650 || 232 || 200
|-
| 2013 || 570 || 193 || 184
|-
| 2014 || 570 || 187 || 185
|-
| 2015 || 621 || 224 || 185
|-
| 2016 || 629 || 231 || 189
|-
| 2017 || 613 || 201 || 206
|-
| 2018 || 678 || 233 || 228
|}

===Vergelijking met andere landen===

Nederland heeft structureel één van de laagste aantallen verkeersdoden per 1 miljoen inwoners. Met name het aantal doden onder auto-inzittenden ligt zeer laag. Nederland behaalt doorgaans een positie in de top 5 veiligste landen ter wereld, samen met landen als [[Noorwegen]], [[Zweden]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Malta]].<ref>[http://ec.europa.eu/transport/road_safety/specialist/statistics/index_en.htm Statistics – accidents data | europa.eu]</ref> In 2015 vielen 37 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners, ruim onder het EU-gemiddelde, maar net niet tot de top 5 veiligste EU-landen.<ref>[http://etsc.eu/10th-annual-road-safety-performance-index-pin-report/ 10th Annual Road Safety Performance Index (PIN) Report | etsc.eu]</ref>

Sinds 2010 is er echter sprake van een stagnatie van de daling van het aantal verkeersdoden. Dit fenomeen is in meerdere landen te zien waar het niveau van verkeersdoden laag is.

==Belastingen==

De belastingen op bezit en gebruik van motorvoertuigen in Nederland behoort tot de hoogste van de wereld. 

===Belastinginkomsten===

{| class="wikitable"
! type !! opbrengst (2014)<ref>[http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/documenten-en-publicaties/notas/2015/07/02/nota-naar-aanleiding-van-het-verslag-inzake-het-wetsvoorstel-tijdelijke-tolheffing-blankenburgverbinding-en-via15.html nota naar aanleiding van het verslag inzake het wetsvoorstel tijdelijke tolheffing Blankenburgverbinding en ViA15 / Overzicht opbrengsten autogerelateerde belastingen (p8) | rijksoverheid.nl]</ref> !! opbrengst (2017)<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-financien/documenten/jaarverslagen/2018/05/16/bijlagen-financieel-jaarverslag-rijk-2017  Bijlagen bij Financieel Jaarverslag van het Rijk 2017 | rijksoverheid.nl]</ref>
|-
| accijns lichte olie (benzine) || € 4.042 mln || € 4.293 mln
|-
| accijns overige olie (diesel & LPG) || € 3.832 mln || € 3.875 mln
|-
| motorrijtuigenbelasting<ref>excl. provinciale opcenten</ref> || € 3.901 mln || € 4.070 mln
|-
| belasting op zware motorvoertuigen || € 142 mln || € 172 mln
|-
| Belasting op personenauto's en motorrijwielen (BPM) || € 1.122 mln || € 2.000 mln
|-
| btw over accijnzen || € 1.653 mln || € 1.696 mln
|-
| '''totaal''' || '''€ 14.692 mln''' || '''€ 16.106 mln'''
|}

===Brandstofaccijns===

De [[brandstofaccijns]] in Nederland is één van de hoogste ter wereld, waardoor Nederland één van de hoogste benzineprijzen ter wereld heeft. Vanaf 2014 had Nederland, vanwege de dalende waarde van de Noorse kroon, zelfs de hoogste brandstofprijs in Europa. Voor benzine, diesel en LPG gelden verschillende accijnzen. 

===Motorrijtuigenbelasting===

In Nederland moet elke voertuigeigenaar [[motorrijtuigenbelasting]] (mrb), in de volksmond ook wel 'wegenbelasting', betalen. Dit is geen doelbelasting maar een algemene belasting voor de begroting. De motorrijtuigenbelasting bestaat uit een rijksdeel en een provinciaal deel, ook wel de 'provinciale opcenten' genaamd. Met name de motorrijtuigenbelasting op dieselvoertuigen is zeer hoog vergeleken met andere landen in de regio. Mede daardoor is het aandeel dieselauto's in Nederland lager dan in de meeste andere landen in de regio. Ook is de motorrijtuigenbelasting op LPG hoog, maar dit wordt gecompenseerd door de veel lagere accijns op LPG.

De motorrijtuigenbelasting is afhankelijk van de provincie waarin men woont, het brandstoftype en het gewicht van het voertuig. Voor vrachtwagens gelden afwijkende tarieven middels de [[belasting zware motorrijtuigen]] (bzm).

===Belasting op personenauto's en motorrijwielen===

De [[belasting op personenauto's en motorrijwielen]], bekend als de bpm, is een aanschafbelasting bij de aankoop van een nieuw voertuig. Deze belasting bracht voorheen veel geld op, maar vanwege het sterk gedaalde aantal verkochte nieuwe auto's is de opbrengst niet zo groot als voor 2007. Ook was vanaf dat moment het aantal verkochte auto's met belastingvoordelen veel groter, met name voor plug-in hybride auto's. Vanaf 2016 werden de belastingvoordelen afgebouwd, waardoor de BPM-inkomsten naar verwachting weer zullen stijgen. Tussen 2008 en 2014 daalde de opbrengst met circa € 2,4 miljard, waarbij de inkomsten met bijna 70 procent afnamen.

Bij de bpm moet een belasting worden betaald over de cataloguswaarde van het voertuig. Deze is afhankelijk van de CO2-uitstoot. Enkele zeer zuinige auto's zijn vrijgesteld. De bpm moet ook afgedragen worden bij de import van een voertuig uit het buitenland. 

Vanwege de bpm zijn personenauto's in Nederland snel duizenden euro's duurder dan vergelijkbare modellen in België of Duitsland.

==Verder lezen==

* [[Nederlandse autosnelwegen]]
* [[Lijst van wegenprojecten in Nederland]]
* [[N-wegen]] in Nederland
* [[Wegnummer|Wegennummering]]
* [[Rijkswegenplan]]
* [[Rijksweg]]
* [[Provinciale weg]]
* [[Rijkswaterstaat]]
* [[Knooppunt]]en

==Referenties==

<references/>

{{Sjabloon:Europa}}
[[Categorie:Nederland| ]]